Wie vandaag langs de vloedlijn van Knokke-Heist, Blankenberge of Zeebrugge op het strand wandelt, kan het moeilijk missen: de stranden liggen bezaaid met kwallen. Hoewel deze glibberige zeewezens vaak als een plaag worden gezien, is er meer te ontdekken over deze fascinerende dieren.
De ongevaarlijke zeepaddenstoel
De zeepaddenstoel (Rhizostoma pulmo), ook wel bekend als de longkwal, is een van de meest voorkomende kwallensoorten aan onze kust. Met zijn lichtblauwe kleur en donkerblauwe rand kan deze kwal een indrukwekkende meter in diameter worden. Ondanks zijn grootte en imposante uiterlijk is de zeepaddenstoel ongevaarlijk voor de mens. Toch kan contact met deze kwal huidirritaties veroorzaken, zoals roodheid en jeuk. Deze kwallen zijn vooral te zien van augustus tot november en vallen op door hun bolvormige hoed en het ontbreken van tentakels.
De blauwe haarkwal: een veelvoorkomend verschijnsel
Een andere bekende kwallensoort die je aan onze kust kunt tegenkomen, is de blauwe haarkwal (Cyanea lamarckii). Deze kwal is herkenbaar aan haar blauwachtig transparante lichaam dat de vorm heeft van een afgeplatte, gelobde parasol. Onder het kwallenlichaam hangen tot zestig haarachtige tentakels, die enkele meters lang kunnen worden en waartussen zich vier stevige mondarmen bevinden.
De blauwe haarkwal verlamt haar prooien met behulp van netelcellen op haar tentakels. De gevangen vissen en schaaldieren worden naar de mondarmen getransporteerd, waar ze worden verteerd. Hoewel de steek van een blauwe haarkwal pijnlijk kan zijn en een branderig gevoel kan veroorzaken, is deze kwal niet gevaarlijk voor de mens.
Leefgebied en voortplanting
Blauwe haarkwallen komen voor van maart tot augustus in ondiep water, van het wateroppervlak tot op een diepte van acht meter. Ze kunnen zich verticaal verplaatsen door hun parasolvormige lichaam samen te trekken. De voortplanting van kwallen is een bijzonder proces: de voortplantingscellen worden via de mondarmen in het water losgelaten, waar de bevruchting plaatsvindt. De bevruchte eicellen ontwikkelen zich tot larven, die zich vasthechten aan de zeebodem en uitgroeien tot poliepen. Deze poliepen kunnen zich aseksueel voortplanten door kleine schijfvormige kwalletjes af te snoeren.
Kwallen en de mens
Hoewel de aanwezigheid van kwallen op het strand niet altijd wordt gewaardeerd door strandtoeristen, zijn ze een interessant en belangrijk onderdeel van het mariene ecosysteem. Sommige kwallen bieden zelfs bescherming aan jonge vissen zoals kabeljauw en makreel, die onder hun parasol schuilen.
Wat te doen bij een kwallensteek?
Als je toch wordt gestoken door een kwal, zoals de kompaskwal, is het belangrijk om de plaats af te spoelen met zeewater of azijn om de pijn te verzachten. Vermijd het gebruik van zoet water, omdat dit de netelcellen kan activeren en de pijn kan verergeren.
Ons gedacht…
De zomer aan onze kust biedt niet alleen zon, zee en strand, maar ook de kans om de fascinerende wereld van kwallen te ontdekken. Hoewel ze soms als een ongemak worden gezien, spelen kwallen een cruciale rol in het mariene ecosysteem en hebben ze unieke eigenschappen die ons blijven verbazen. Dus de volgende keer dat je een kwal ziet, neem even de tijd om dit wonder van de natuur te bewonderen.
