Zaterdagnamiddag verliep alles behalve rustig in de haven van Zeebrugge. Een groep activisten van Extinction Rebellion voerde een opvallend protest tegen het vervuilende cruisetoerisme, waarbij ze probeerden zichzelf vast te ketenen aan de toegangspoort van de cruiseterminal. Hoewel de politie snel ingreep en de actie niet volgens plan verliep, heeft het protest veel stof doen opwaaien en de vraag gesteld of dergelijke onorthodoxe methoden wel effectief zijn om de klimaatboodschap over te brengen.
Een gewaagde strategie: kettingen en confrontatie
Extinction Rebellion staat bekend om haar controversiële en soms radicale protestacties. Het vastketenen aan infrastructuur is een terugkerende tactiek die de beweging inzet om aandacht te vragen voor urgente milieuproblemen. Deze keer was de cruiseterminal in Zeebrugge het doelwit, als symbool voor de vervuilende en volgens de activisten “klimaatontwrichtende” cruise-industrie. Maar terwijl de activisten zichzelf wilden vastketenen, stond de politie hen al op te wachten, goed voorbereid en in groten getale aanwezig. De actie eindigde dan ook snel, met enkele aanhoudingen en een gespannen confrontatie.
Hoewel de activisten ongetwijfeld aandacht hebben getrokken, rijst de vraag of dit soort acties het gewenste resultaat opleveren. Dergelijke onorthodoxe acties brengen namelijk niet alleen bewustzijn, maar kunnen ook negatieve reacties oproepen bij het bredere publiek. Het beeld van activisten die in conflict komen met de politie kan ervoor zorgen dat de aandacht afgeleid wordt van het eigenlijke probleem – de milieu-impact van het cruisetoerisme – en zich verplaatst naar de methoden die worden ingezet.
Cruiseschepen: symbool van vervuiling, maar ook economische waarde
Het doel van de actie was helder: wijzen op de aanzienlijke vervuiling door cruiseschepen. De schepen, die jaarlijks in Zeebrugge aanmeren, worden door milieuorganisaties bekritiseerd omwille van hun enorme uitstoot van schadelijke stoffen, zoals zwaveloxiden en CO2. Volgens schattingen draagt één cruisegast gedurende een verblijf bij aan een ecologische voetafdruk die even groot is als die van een gemiddelde Europeaan in een heel jaar. Ook het energieverbruik aan boord van een cruiseschip ligt vele malen hoger dan op het vasteland.
Toch zijn er ook andere stemmen in het debat. De cruise-industrie draagt bij aan de lokale economie en brengt jaarlijks duizenden toeristen naar steden zoals Brugge en Zeebrugge. Deze toeristen zorgen voor inkomsten in de vorm van hotelovernachtingen, restaurantbezoeken en andere uitgaven. Critici van de actie stellen dan ook dat het onmogelijk is om enkel naar de ecologische impact te kijken zonder de economische voordelen mee in overweging te nemen.
Zijn onorthodoxe acties effectief?
De acties van Extinction Rebellion roepen de vraag op of dergelijke onorthodoxe tactieken wel het juiste middel zijn om verandering teweeg te brengen. Enerzijds brengen ze het probleem van cruiseschepen in het publieke debat, anderzijds kunnen ze vervreemding veroorzaken bij een deel van de bevolking. Activisten riskeren dat hun boodschap verloren gaat door de controversiële aard van hun methoden.
In plaats van directe confrontatie, zouden er wellicht andere wegen bewandeld kunnen worden om het probleem op de agenda te zetten. Denk bijvoorbeeld aan lobbyen bij beleidsmakers, het opzetten van informatiecampagnes of samenwerking met de industrie om tot duurzame oplossingen te komen. Want hoewel de milieu-impact van cruiseschepen onmiskenbaar is, is er ook ruimte voor discussie over de beste manier om deze problematiek aan te pakken.
Walstroom: een oplossing in de maak?
De stad Brugge heeft wel al een stap in de goede richting gezet door vanaf 2026 gebruik te willen maken van walstroom, waardoor aangemeerde schepen minder afhankelijk worden van hun vervuilende motoren. Dit project, dat voorloopt op Europese richtlijnen, kan de luchtvervuiling in de haven van Zeebrugge enigszins beperken. Maar is dit genoeg? Volgens de activisten niet. Zij wijzen erop dat walstroom slechts één deel van de oplossing is en dat andere vormen van vervuiling, zoals afval en geluidsoverlast, nog steeds problematisch blijven.
