De kustduinen zijn meer dan alleen maar zandheuvels langs onze Vlaamse kustlijn. Ze vormen een natuurlijke barrière tegen de kracht van de zee en bieden een thuis aan een schat aan biodiversiteit. Helaas worden deze waardevolle natuurgebieden bedreigd door de invasie van woekerplanten. In dit artikel duiken we dieper in de unieke kenmerken van onze duinen, de gevaren waarmee ze worden geconfronteerd en hoe we samen hun toekomst kunnen veiligstellen.
De diversiteit van onze duinen
Onze kustduinen zijn een complexe mozaïek van verschillende habitattypes, elk met hun eigen unieke flora en fauna. Hieronder belichten we drie belangrijke soorten duinen en de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd door woekerplanten.
Helmduinen: de wandelende zandheuvels
Helmduinen worden gekenmerkt door hun dynamische natuur; ze verplaatsen zich door de wind en menselijke activiteiten. Helmgras en blauwe zeedistel domineren dit landschap. Helaas bedreigen invasieve soorten zoals palmlelie en boksdoorn deze delicate ecosystemen. Deze woekerplanten verdringen inheemse soorten zoals de heivlinder en de duinsabelsprinkhaan, die afhankelijk zijn van de helmduinen.
Mosduinen en duingraslanden: een soortenrijk tapijt
Na het stuiven van de duinen vormen zich mosduinen en duingraslanden. Deze habitats zijn bijzonder rijk aan soorten, waaronder het kruipend stalkruid, duinviooltje en geel zonneroosje. Woekerplanten zoals rimpelroos en mahonie zijn echter een grote bedreiging. Door hun agressieve groei verstikken ze de inheemse flora, waardoor het delicate evenwicht van deze habitats wordt verstoord.
Duinstruwelen: natuurlijke schuilplaatsen
In de duinstruwelen vinden we struiken zoals duindoorn, meidoorn en sleedoorn. Deze struiken bieden niet alleen beschutting aan verschillende diersoorten, maar hun bessen zijn ook een belangrijke voedselbron voor vogels. Invasieve soorten zoals Amerikaanse vogelkers en cotoneaster bedreigen deze waardevolle struiklagen.
De kokardebloem: een kleurrijke indringer
Een andere problematische soort is de kokardebloem. Hoewel ze er aantrekkelijk uitziet, hoort ze niet thuis in de kwetsbare duingraslanden. Ze verspreidt zich snel en verdringt inheemse soorten. Het Agentschap Natuur en Bos neemt maatregelen om deze bloem te verwijderen en zo de biodiversiteit te beschermen.
Bescherm de duinen: jouw rol als kustbewoner
Als kustbewoner kun je een cruciale rol spelen in het beschermen van onze duinen tegen woekerplanten. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:
Leer woekerplanten herkennen
Gebruik apps zoals ObsIdentify om probleemplanten in de duinen en je eigen tuin te identificeren. Dit helpt natuurbeheerders om snel te reageren op nieuwe bedreigingen.
Verwijder woekerplanten zorgvuldig
Als je tuin grenst aan een duingebied, is het belangrijk om woekerplanten met wortel en al te verwijderen. Het project LIFE DUNIAS biedt gratis advies-op-maat aan om je hierbij te helpen. Neem contact op via reinhardt.strubbe@vlaanderen.be voor een afspraak.
Kies voor inheemse planten
Vervang woekerplanten door inheemse alternatieven. Deze zijn beter aangepast aan de lokale omstandigheden en ondersteunen de biodiversiteit. Voorbeelden van goede keuzes zijn sleedoorn, wilde kamperfoelie en Gelderse roos.
Duinenherstel via LIFE DUNIAS
Het LIFE DUNIAS-project, geleid door het Agentschap Natuur en Bos, richt zich op het herstellen van inheemse duinhabitats door woekerplanten te verwijderen. Met behulp van kranen en zeefmachines worden invasieve soorten uit het zand gefilterd, waardoor de inheemse flora weer kan floreren. Dit grootschalige werk zal vanaf oktober 2024 opnieuw worden uitgevoerd langs verschillende locaties aan de Vlaamse kust. Voor meer informatie over de werkzaamheden kun je terecht op www.natuurenbos.be/life-dunias.
Ons gedacht…
Onze kustduinen zijn een kostbaar natuurgebied dat bescherming verdient. Door woekerplanten te bestrijden en inheemse soorten te bevorderen, kunnen we de unieke biodiversiteit van deze habitats behouden. Het is aan ons, de kustbewoners, om een actieve rol te spelen in dit proces. Samen kunnen we ervoor zorgen dat toekomstige generaties ook kunnen genieten van de pracht en praal van onze duinen.
