Hoeโ kan een zak kamelenbloed โขeen wetenschappelijke โrevolutie ontketenen? โฃHoeโข worden โcold cases opgelost met โขslechts รฉรฉn โฃchromosoom? Is het mogelijk omโ kanker โte laten wegroesten? En โwaaromโ wijden wetenschappers jaren van hun leven aan het beantwoorden vanโค deze vragen? โHetโฃ nieuwe programma Knappe koppen onderzoekt deze โfascinerende kwesties. Jacotte Brokken, een fervent wetenschapsliefhebber met โeen diploma in de chemie, presenteert haar eerste show op VRT 1 en biedt duidelijkeโ uitleg.
Knappe koppen verkent โขverschillende wetenschappelijke โขdisciplines. Deโ uitgelichte wetenschappers zijn experts in hun vakgebiedโ en worden wereldwijd erkend voor โฃhun baanbrekende werk. Hun onderzoek streeft โคernaar de wereld te verbeteren. Het programma behandelt onder andere nieuweโ therapieรซn voor moeilijk te behandelen kankersโฃ en DNA-onderzoek om oude verdwijningszaken op te lossen. Daarnaast krijgen we โinzicht in de persoonlijke drijfveren van deze wetenschappers: wat inspireerde hen โคen wat motiveert hen?
Jacotte Brokken: “We mogen โคtrots zijn op het wetenschappelijk onderzoek dat hier in Belgiรซ plaatsvindt. Het is vaak โฃonbekend bij โhet grote publiek, maar โขheeft โeen enorme impact wereldwijd. Ik ben verheugdโฃ om โdezeโ onderzoekers en hun โwerk aan de kijkersโฃ teโ presenteren. Het is fascinerend om teโ ontdekken wat mensen drijftโค om hun carriรจre te wijden aan het oplossen van specifieke vragen.”
In Belgiรซ zijn er ongeveer 120 bedrijven โen universiteiten die zich โbezighouden met biotechnologisch onderzoek en ontwikkeling. Dit verdient โspeciale aandacht. Knappe koppen โข richt zich op enkele van deze onderzoekers die met hun ontdekkingen en innovaties โeen verschil maken.
Aflevering 1 – KULAK Dr. Sofie Claerhout: Y-chromosomaal Verwantschapsonderzoek
Cold cases zijn de focus van Sofie Claerhout. Ze โstreeft ernaar om โขoude verdwijningszaken op te โlossen. Ook in Belgiรซ blijven veel zakenโค onopgelost, en daar wil Sofie verandering โin brengen.
Sofie โขClaerhout: โHet idee dat er โmensen vrij rondlopenโข die iemand hebben vermoord, vind ik verschrikkelijk. Zeker omdat er manieren zijn om veel daders te identificeren.โ
Als kind was Sofieโ al gefascineerd door wetenschap en forensisch onderzoek,โค geรฏnspireerd โฃdoor series als CSI Miami. Het is dan ook geen verrassingโ datโค ze later โafstudeert als de eersteโฃ doctor โin de forensische genetica in Belgiรซ. Haar onderzoek richt zich op het Y-chromosoom, een DNA-fragment dat van vader op โzoon wordt doorgegeven โen niet direct geschikt is voor daderidentificatie. Sofie ontdekte echter dat er veel informatie โคin โคhet Y-chromosoom verborgen zit die kan helpen bij โhet โoplossen vanโค cold cases, en ze โฃisโค vastbesloten om dit in de praktijk te brengen.
Aflevering 2 – UA Prof. Sรฉbastien โAnguille: Innovatiesโฃ in CAR-T-celtherapie
Na een langdurig ziekenhuisverblijfโ als kind, โขbesloot Sรฉbastien Anguille dat hij arts wilde worden. Zijn โฃdoel is om nieuwe behandelingen te ontwikkelen voor kankers die moeilijk te genezen zijn, met als ultieme missie levens te redden.
Bij CAR-T-therapie worden genetischโข gemodificeerde cellen van de patiรซnt zelf โgebruikt om de kanker aan te vallen, vergelijkbaar โmet eenโ gerichte aanval. Hetโ klinkt als sciencefiction, maar het is werkelijkheid.
Met een achtergrond in hematologie, richt โฃSรฉbastien zich op complexe โbloedkankers. Voor sommige patiรซnten is er geen bestaande behandeling, wat hem ertoe โbracht naar China te reizen om meer te leren over CAR-T-therapie. Deze innovatieve aanpak gebruikt de eigen immuuncellen van de patiรซnt, genetisch aangepast om de kanker te โขbestrijden, en heeft indrukwekkende resultaten opgeleverd.
Afleveringโ 3 – UA Prof. Tom โen Wim Vanden Berghe: De Kracht vanโ Ferroptose
De broers Tom en โWim Vanden Berghe โvormen een โdynamisch duo in de strijdโข tegen โkanker en andere ziekten.โ Beiden zijn moleculair biologen; Wim heeft eenโฃ passie voor de natuur,โ terwijl Tom gedreven is om een nieuw geneesmiddel te ontwikkelen tegen kanker en orgaanfalen. Tom’s eigen diagnoseโค van chronische bloedkanker,โ waarvoor wel een behandeling โbestaat,โ inspireerde hem om te zoeken naar nieuwe โขkankertherapieรซn om anderen te helpen.
De broers waren de eersten die de โฃoorzaak van orgaanfalen ontdekten: ferroptose, een proces waarbij cellen ‘wegroesten’. Het was een verrassende ontdekking dat er iets ontwikkeld kon โworden om ditโค proces te stoppen.
Wim โฃonderzoekt โmedicinale plantenโข en โontdekte dat de Indische winterkers โขontstekingsremmende eigenschappen heeft. Echter, de โขstof uit de โคplant bleek ook cellen te doden,โ wat ongewenst is in een medicijn. Hij deelde zijn bevindingen met zijn โbroer Tom, een expert in celdood. Tom ontdekte dat het om een nieuwe vorm van celdood ging, namelijk dood door roest. Dit zette โฃhem aan hetโข denken: zou het mogelijkโ zijn om kanker te laten ‘wegroesten’? Hun experimentele onderzoek biedt hoop op nieuweโฃ behandelingen voor kanker en orgaanfalen in de toekomst.
Aflevering 4 – VUB Prof. Raymond Hamersโ & Prof. โขSerge โขMuyldermans: Nanobodies
Raymond Hamers en Serge Muyldermans zijn de ontdekkers van wat misschien wel de belangrijkste biotech-ontdekking ooit in ons land genoemd mag worden. De nanobodies: kleine antilichamen van kameelachtigen.
Serge Muyldermans: โAlles begon met Hamers die een practicumโ leidde en ontdekte dat kamelen speciale antistoffenโ hebben. Wij waren eersten die dat zagen. Daโs een euforisch โฃgevoel. โEen ontdekking waarvan we niet โขkonden voorspellen waar zeโข ons ooitโ zou brengen.โ
In 1989 laat โprofessor โRaymond Hamers zijn studenten een klassieke oefening doen: antilichamen isoleren uit bloed. Hij vindtโข een zak โฃoud kamelenbloed inโ de diepvriezer en laat ze daar op oefenen. Raymond ziet tot zijn verbazing dat het resultaat van de studenten niet kan kloppen. Er is iets aan de hand met dat bloed. Zijn assistentโ Serge doet de proef opnieuw โคen komt tot hetzelfde resultaat. Ze ontdekken dat de antilichamen van kamelen er helemaal โanders uitzien dan die van andere dieren.โ Hoe een zak โคoud kamelenbloed en een flinke dosis toeval zorgen voor een hele nieuwe wereld aan toepassingen. Die ontdekking zal leiden tot vele โฃnieuwe doorbraken. Van nieuwe โbehandelingen en medicijnen tot toepassingen in de landbouw.
Knappe koppen: vanaf 20 november elke woensdag om โฃ21.35 uur op VRT 1 enโข VRT MAX.
Knappe koppen is een programma van โVRT โขStudio’s voor VRT 1.
