Kerk in Vlamingstraat afgesloten na afbrokkeling toren: erfgoed krijgt nieuwe klap

In het hart van Brugge, waar elke steen een verhaal draagt, vielen woensdag letterlijk brokstukken naar beneden. Een deel van de toren van de voormalige Heilig Hartkerk in de Vlamingstraat raakte los, wat leidde tot een onmiddellijke evacuatie van de omgeving. De politie sloot een deel van de straat af, voorlopig als tijdelijke maatregel, terwijl een gespecialiseerd team de stabiliteit van het gebouw onderzoekt.

Van drukbezochte jezuïetenkerk tot leegstand en hergebruik

De kerk, gelegen aan de Vlamingstraat 84, is een monumentale neogotische kruiskerk gebouwd tussen 1879 en 1885. Oorspronkelijk was ze eigendom van de jezuïeten, die zich na hun heroprichting in 1840 opnieuw in Brugge vestigden. De kerk werd ontworpen door Louis Pavot, een belangrijke Brugse architect in de neogotiek, en op 29 juli 1885 ingewijd door bisschop Johan Joseph Faict.

Ooit was het gebouw een levendig religieus centrum. De zondagse ‘artiestenmis’ trok lokale muzikanten aan, en tot ver in de twintigste eeuw werd er nog in het Frans gepreekt. Toch kwam er vanaf 1979 een einde aan de erediensten. De kerk werd in 1990 officieel ontwijd, en na de verkoop van inboedel en kunstwerken uit het interieur, bleef het gebouw decennialang zonder vaste bestemming.

Wat volgde was een periode van leegstand, toeristische spektakels en mislukte herbestemmingen. Zelfs ideeën voor een parkeertoren of appartementen haalden het niet. Sinds 2022 huurt de Roemeense evangelische gemeenschap Izvorul Vietii het pand voor religieuze bijeenkomsten. Daarmee kreeg het gebouw opnieuw een spirituele invulling, maar niet de structurele zorg die het blijkbaar dringend nodig heeft.

Afzetting als tijdelijke veiligheidsmaatregel

Woensdagochtend kwamen de eerste brokstukken naar beneden. De politie sloot onmiddellijk een deel van de Vlamingstraat af tussen de Kipstraat en Kortewinkel. Auto’s, fietsers en voetgangers worden sindsdien omgeleid via de Academiestraat en Spanjaardstraat.

De maatregel is/was tijdelijk en werd genomen uit voorzorg, tot het technisch team heeft vastgesteld of er nog instortingsgevaar bestaat. De stad Brugge benadrukt dat de hinder zo kort mogelijk zal duren, en dat de straat opnieuw wordt opengesteld van zodra alle risico’s zijn uitgesloten.

Bruggelingen maken zich zorgen

Voor buurtbewoners is het incident niet zomaar een technisch defect. Het is een herinnering aan hoe erfgoed zonder onderhoud niet alleen schoonheid verliest, maar ook gevaarlijk wordt. De Vlamingstraat, normaal een levendige verkeersader, ligt er nu verlaten bij, met linten en waarschuwingsborden als stille getuigen.

Ook voor de gemeenschap van Izvorul Vietii is het onzeker wat de toekomst brengt. De kerkruimte is hun gebeds- en ontmoetingsplek, maar op dit moment vooral een veiligheidskwestie. De stad belooft snel duidelijkheid, maar of er middelen of plannen bestaan voor structureel herstel blijft voorlopig onduidelijk.

Een pijnlijk moment voor Brugge

De Heilig Hartkerk — in oorsprong een drukbezochte jezuïetenkerk waar tot in de jaren 60 in het Frans werd gepreekt — is vandaag een kwetsbaar gebouw zonder wettelijke bescherming. Ondanks de hernieuwde religieuze functie sinds 2022, blijft ze in de praktijk een erfgoedsite in de gevarenzone.

Wat woensdag gebeurde, is meer dan een incident. Het legt opnieuw bloot hoe een historische stad als Brugge worstelt met haar patrimonium. Als de stenen opnieuw beginnen vallen, wie draagt dan nog verantwoordelijkheid?