Meer dan 113.000 liter afval op de stranden: vrijwilligers trekken aan de alarmbel

4.000 liter afval op één dag: wie ruimt het op?

Op een warme zomerdag in augustus 2024 verzamelden vrijwilligers van Proper Strand Lopers maar liefst 4.000 liter afval op het strand — en dat was slechts één dag. Over het hele jaar ging het om een triest record van 113.372 liter. Knokke-Heist, Blankenberge en Zeebrugge kreunen onder het gewicht van het afval dat bezoekers achterlaten. “Het lijkt wel alsof mensen vergeten dat dit ook iemands thuis is,” zegt een van de vaste opruimers.

Elke avond om 19.30 uur verzamelen vrijwilligers zich bij de strandcabines. Met handschoenen, zakken en vooral veel moed, trekken ze het strand op. Ze doen dit niet voor een applaus, maar omdat het anders niet gebeurt. En elk stuk afval minder, telt.

Proper Strand Lopers: van één zak naar een landelijke beweging

Wat begon met één jogger in 2016 die tijdens het lopen een plastic zak uit zee viste en spontaan zijn route afmaakte als opruimactie, groeide uit tot een beweging die de Belgische kust mee verandert. Zijn gedachte was eenvoudig: als iedereen een klein beetje moeite doet, blijft onze kust leefbaar. Dat idee raakte een gevoelige snaar. Via een Facebookgroep, waar mensen hun opruimacties posten, inspireerde hij anderen om hetzelfde te doen.

Vandaag telt die groep zo’n 8.500 leden. Intussen werden er meer dan 18.000 individuele opruimacties geregistreerd, goed voor 850.000 liter afval — dat is meer dan 300 ton. Maar belangrijker dan de cijfers zijn de verhalen. De ouders die met hun kinderen leren opruimen. De scholen die opruimacties integreren in hun lessen. En de eenzame wandelaar die elke avond een stukje strand proper maakt, gewoon omdat het moet.

Een stille ramp aan zee

De stranden van Knokke-Heist, Blankenberge en Zeebrugge trekken jaarlijks honderdduizenden bezoekers. Maar met die bezoekers komen ook lege blikjes, sigarettenpeuken, plastic verpakkingen en vergeten strandstoelen. “Het ergste is het onzichtbare afval,” zegt een vrijwilliger. “Microplastics, nurdles… ze lijken onschuldig, maar zijn desastreus voor fauna en flora.”

Dat blijft niet onopgemerkt. De Proper Strand Lopers brachten hun bevindingen tot in het Vlaams Parlement en maken deel uit van werkgroepen rond kust- en afvalbeleid. Ze werkten charters uit rond afval op strandfestivals en bouwplaatsen, en adviseren kustgemeenten bij preventiecampagnes. Hun expertise wordt erkend door onder andere de Verenigde Naties en UNESCO.

Wie ruimt straks nog op?

Ondanks hun groei en erkenning blijft de vraag: wie volgt hen op? De organisatie zoekt nieuwe vrijwilligers, niet alleen om afval te rapen, maar ook om groepen te begeleiden. “We zoeken mensen die graag met kinderen of volwassenen omgaan, die kunnen motiveren en een goeie sfeer creëren,” klinkt het. Geïnteresseerden krijgen een opleiding en worden deel van een netwerk dat het verschil maakt — niet in theorie, maar op het terrein.

Het succes van de Proper Strand Lopers toont aan dat lokaal engagement wérkt. Maar het kan niet alleen van onderuit komen. Lokale besturen, horeca en strandgangers zelf moeten mee verantwoordelijkheid nemen. Want het strand opruimen begint niet bij de zak, maar bij het gedrag.

Afvaloverspoeling bedreigt Knokke-Heist, Blankenberge en Zeebrugge — maar jij kunt helpen

De uitdaging is groot, maar niet onoverkomelijk. Of je nu een handje helpt tijdens een opruimactie, anderen aanspreekt op hun gedrag of gewoon je eigen afval mee naar huis neemt: elke kleine stap telt. De Proper Strand Lopers bewijzen dat elke liter telt, elke avond opnieuw. “Als wij het niet doen, wie dan wel?”

Wil je mee het verschil maken? Meld je aan via info@properstrandlopers.be. Want een proper strand begint bij jou.